3

Lưu là tôi đặt. Nhưng người trong làng ít ai gọi, họ quen miệng “con ăn mày”.

Mẹ siết tôi, cất tiếng rõ ràng:

“Từ có thật rồi, theo họ ta – gọi là Vũ , bảo. Cảm ơn mọi người đã từng nấng, tha thứ cho . Nhưng từ , nếu còn ăn trộm, cứ nói với ta, ta đánh gãy chân !”

Có người cười đáp:

– “Thế mới phải. Có mẹ mà còn trộm thì đúng là vô giáo dục, chúng ta không dung đâu.”

Cả sân phá lên cười.

Trưởng thôn nhận bát thóc, vào trong rót ra, rồi đưa lại phong bao đỏ:

“Nhận con là chuyện lớn. Đây là chút lòng.”

Mẹ định từ chối, nhưng ông nghiêm mặt:

“Đây là tình làng nghĩa xóm, em định cắt đứt sao?”

Sống làng, tất nhiên phải giao hảo.

Mẹ nhận, mở ra – mười đồng xu, bằng tiền mừng sinh con.

Về nhà chưa lâu, lượt nhiều người mang phong bao mười xu tới.

Haha, giờ cả làng đều biết – tôi có mẹ rồi!

7

Việc đầu tiên mẹ làm là vá quần cho tôi.

Bà tháo áo cũ của mình, vá chỗ thủng sau mông, rồi may cho tôi hai bộ mới.

Không còn mỏng dính nữa, bên trong còn nhét lông lau, bông liễu.

Sờ mấy bộ quần áo, chờ mẹ ngủ, tôi thút thít.

Không chỉ vì áo mới, mà vì đầu tôi thấy mình cũng được coi người.

Tôi lờ mờ hiểu: kia không ai dạy tôi “ăn trộm là sai”, vì trong họ, tôi chỉ cần sống sót là được. Không ai quan tâm tôi thành người thế .

Họ tốt, nhưng chẳng bằng có mẹ.

Tôi thật khôn – mẹ là thứ tốt , và tôi đã nhận được một người.

Thấy tôi sưng, mẹ hiếm khi cười:

“Có thế mà , lớn lên phải ra dáng. Mau dậy, theo mẹ đi chặt củi.”

Mẹ tôi không yếu đuối, quả phụ con không thể yếu.

Nhưng nằm liệt lâu, mới ra chặt củi, chưa đầy khắc đã mồ hôi ướt trán. Tôi xót xa, giành lấy rìu, nhưng chẳng đủ sức bổ cây.

Đang lúng túng, một bàn đỡ lấy, “ ” vài nhát đã chặt , nhanh chóng buộc thành bó.

Là một gã đàn ông cao lớn, gần đông vẫn mặc độc áo đơn. Tôi khẽ chạm anh – nóng hầm hập.

Ôi, nếu mùa đông mà có anh ở trong nhà, chẳng khác có cả đống củi sưởi.

Mẹ không nhận bó củi, để lại chỗ cũ:

“Cảm ơn anh, nhưng một thì được, chẳng thể mãi. Chúng tôi vẫn lo.”

Rồi xách rìu, gọi tôi chặt cây khác.

8

Trong làng không ai tôi không biết, riêng gã đàn ông thì lạ. Xuống núi, tôi vội chạy tìm Lưu hỏi.

À, từ ngày tôi hết mặc quần rách, cô ấy chịu chơi với tôi rồi.

Cô bẻ miếng quý , bẻ một góc cho tôi:

“Vì mày có mẹ rồi, không tranh mẹ tao nữa, nên tao mới chơi với mày.”

Thì ra kia cô ghét tôi, vì từng nghe dì Điền bàn với chú Lưu chuyện muốn nhận tôi . Cô ầm, thế là dì thôi.

Cô chu môi:

“Tao chỉ có mấy anh trai, một mình là con gái. cài đầu mẹ làm là của tao, cha mua cũng tao ăn. Tao không muốn chia, thế là hợp lý chứ?”

Tôi sờ quần áo mới, gật gù: “Ừ, hợp lý. Đồ mẹ làm, tao cũng chẳng muốn chia cho ai.”

quý, cô không chia cho đứa , nhưng chia cho tôi – nghĩa là chúng tôi là bạn thân rồi.

Tôi hí hửng hỏi:

“ , mày biết người mới đến không? cao, ấy.”

Cô tròn :

“Biết chứ, dọn đến nửa tháng rồi, ở đúng căn nhà cũ của mẹ mày. Anh ta mua rồi, giờ cũng là dân làng mình.”

Mấy tháng lo chăm mẹ, tôi đâu hay.

Anh chặt củi thế, tôi muốn thuê. Mẹ bảo không được trộm, nhưng thuê thì chắc được.

Tôi chạy tới, đưa hai mươi xu:

“Chú ơi, con thuê chú chặt củi năm ngày, được không?”

Đây là tiền mẹ chia từ bao lì xì, gọi là “tiền lấy may”.

Cấy năm ngày ở địa chủ được 20 xu, tôi nghĩ chặt củi cũng vậy.

Anh chỉ gật đầu:

“Được. Ngày mai lên núi, ta chặt.”

9

Để tạo bất ngờ cho mẹ, tôi hẹn anh – là Lưu Thanh Sơn – chặt riêng, mang hết về cùng lúc.

Năm ngày sau, sân tôi một đống củi nhỏ – hai mẹ con chặt.

Còn Thanh Sơn chở tới mấy chục đống , đủ nhóm cho cả mùa đông. Nhiều hơn cả chú Lưu dẫn cả mấy con trai đi chặt.

Mẹ và tôi ngây người. Tôi reo lên:

“Đủ cả mùa đông rồi, chú thật giỏi!”

Mẹ nhíu mày:

“Con anh ta à?”

Tôi vội lắc:

“Không, con thuê, trả hẳn hai mươi xu!”

Mẹ thở phào, rồi chạy vào lấy gần nửa số tiền dành dụm, đưa cho anh:

“Thật ngại, con bé dại, không hiểu giá trị. Đống ở chợ bán cũng mấy xu. Tôi đưa chỗ , còn lại hứa mùa xuân trả.”

Thanh Sơn rút lại hai mươi xu tôi đưa, gằn giọng:

“Đã hẹn hai mươi, thì chỉ hai mươi.”

Nói đặt bó củi cuối, quay lưng đi thẳng.

Mẹ đuổi theo tới nhà rách kia, nhưng anh không mở.

Bà trở lại, thở dài, bắt tôi ngồi xuống dạy:

Công cấy của tôi, thật ra là do địa chủ thương hại, cho cơm tiền. Chứ trẻ con chẳng ai thuê. Người Thanh Sơn, thế, năm ngày cũng phải hai, ba xu. Chưa kể đống củi kia bán được năm, sáu .

Mẹ cằn nhằn:

“Con làm nợ ân tình lớn rồi. Từ mai, xách chổi theo mẹ qua đó.”