6

Đồ cha làm chắc chắn, đơn giản. Nhiều nhà quen, thiếu bàn ghế , nhưng vì bền, mấy năm mới thay một lần.

Năm ngoái mẹ kế – cha kéo ghế qua các giàu quanh vùng, mới kiếm chục lượng.

Năm nay hết , mẹ lại nghĩ khác.

Cha từng đóng riêng cho mẹ cả bộ cầu kỳ – chạm hoa, chim, , búp béo tròn – làm lễ cưới.

Mẹ :

“Cả đời chưa thấy ai trong cưới sính lễ sang thế. Sao anh làm loại bán cho người sắp cưới? Tay nghề anh, thị trấn chẳng ai bì.”

Cha gãi :

“Nhưng chợ chẳng ai . Sư phụ tôi từng thử – chạm cả bộ, ra, chẳng ai hỏi. Người vẫn trơn, dán chữ Hỉ là xong.”

Thầy cha từ thành phố về quê lo cha mẹ già, mới có nghề ấy. Giờ cha mẹ mất, ông lại vào thành phố làm.

Mẹ hỏi:

“Ông ấy cả bộ à?”

Cha gật: “Ừ, cả bộ. Tốn bao công, cuối cùng chẳng ai hỏi, tức quá làm nữa. Tôi cũng lấy đó làm gương, chẳng chạm trổ.”

Mẹ xong, trầm ngâm.

Hôm sau, mẹ dắt tôi khắp , đến nhà sắp gả con đều khoe bộ đồ cưới của mình.

Dì Điền xuýt xoa:

“Đúng là đẹp. Nhà tôi sắp gả con, bộ ấy chắc mười lượng, phí lắm. Chi bằng dành cho vợ chồng trẻ.”

Mẹ hỏi:

“Nếu đôi chạm , giá một lượng rưỡi sao?”

Mắt dì sáng:

“Thế được! thường cũng mấy xu, chút tiền để lấy điềm tốt, đáng lắm.”

16

Tôi cũng chẳng hiểu óc mẹ nghĩ thế , nhưng bà cha:

“Sai lầm của thầy anh là đóng cả bộ, lại chạm trổ quá tinh xảo.

quê, thợ mộc chạm khắc vốn hiếm, ai cũng chuộng rẻ và thực dụng. Đột nhiên thấy một bộ cầu kỳ, thiên hạ dám lại gần, chứ đừng nói hỏi giá — hỏi sợ c.h.ế.t khiếp.

Nhưng nếu làm một món chạm , chậu cưới uyên ương, những nhà khá giả dì Điền sẽ dám lại xem.”

Cha , nửa tin nửa ngờ, nhưng mẹ làm — là làm.

Mẹ cũng chẳng vội bán, kéo tôi ra chợ, ngồi rình chọn khách.

Một hôm, có bà lớn ăn mặc bóng loáng, vừa vừa khoe:

“Con gái tôi sắp gả, tôi phải sắm cho ra hồn. Con rể là độc đinh, ruộng nhiều, thể để nhà gái thua thiệt.

Nhìn , chưa cưới nó đã tặng tôi — mẹ vợ — một cây trâm đồng chạm hoa.”

quê, người cài trâm gỗ. Có được trâm đồng chạm khắc — là nhà giàu.

Mẹ bèn rao lớn:

“ đỏ, chậu uyên ương, vừa đẹp vừa sang, gả con gái sắm món, đảm nức tiếng mười dặm!”

Quả nhiên bà ngoái nhìn, thấy đồ đa phần rẻ, mới bước lại.

Cha dùng gỗ núi có chút vân đỏ, trông rực rỡ hẳn, khắc hoa quả chim chóc, đẹp rời mắt.

Bà sờ tới sờ lui, hỏi thử:

“Được đấy, nhưng giá bao nhiêu một đôi?”

Mẹ giơ ngón tay:

“ lượng bạc.”

Bà trợn mắt:

“Cướp hả! thường tám xu, khắc vài đường đòi gấp đôi!”

Tôi run, nhưng mẹ cười:

“Chồng tôi học nghề từ thành, xem chạm y thật. thương con gái, ngày cưới , ai dám khinh? Nhà chồng cũng phải nể.”

vậy, mắt bà sáng, nhưng vẫn bớt giọng:

“Tôi chịu tốn, miễn con được yên ấm. Nhưng giá ấy cao quá, thật lòng muốn, bớt chút .”

Mẹ giả vờ khó xử, ghé tai cha thầm, quay lại:

“ vì hợp ý, bớt cho . Một nghìn ba xu, rẻ nhất . Nhưng nhớ nhé, giá cho , giới thiệu ai khác có đâu.”

Nhà tôi định giá một nghìn năm , vậy là giảm thật. Bà xong thở phào, sảng khoái trả tiền mang .

Tôi thắc mắc:

“Chúng tính giảm giá sao?”

Mẹ lắc , kéo tôi ngồi xuống giảng:

“Bà giống dì nhà trưởng thôn, có tiền, sĩ diện, lại hay giúp người. Ngày cưới, bà hô vài câu, thể cũng có người tin hoặc sợ thua kém . Đắt quá ít ai , nhưng qua miệng bà, tiếng lan xa.”

17

Quả nhiên, mẹ đoán đúng.

Tháng chưa ai hỏi, sang tháng sau đã có người tới — một là bà con, một là kẻ ganh ghét với bà .

Người thân y nguyên, còn đối thủ lại lấy một đôi chậu cưới.

Lần , mẹ nhất định giảm, giữ đúng giá một nghìn năm xu.

Mẹ tôi:

“ bà kia hỏi thăm, bớt cho bà thật , sẽ mang ơn và còn giới thiệu .”

Đúng là buôn bán cũng ném đá xuống sông — gợn lên vô số vòng. Người quen, láng giềng, cả người ngang đều .

Thế là quầy đồ cưới của cha chính thức khai trương. Tháng cũng có người lạ tìm đến đặt , chậu, nhà giàu đặt cả giường, tủ.

Chẳng phải ngày cũng tiền vào nước, nhưng tiếng lan xa. Thậm chí có khi đơn hàng phải xếp hàng, đặt trước cả mấy tháng.

Năm , cha mẹ năm mẫu ruộng.

Năm thứ , mẹ thấy cần ghi chép, cho tôi bám chợ nữa, buộc tôi học chữ tư thục, cần đọc tính sổ là đủ.

Đến năm thứ tư, nhà tôi đã giàu cả trưởng thôn, bắt xây căn nhà gạch lớn tiên trong .