Chương 3

15.

Ba tôi từ xưa vốn là người vụng về ít nói như thế.

Thật lòng mà nói, nếu không có bà nội đứng ra,

có ông cũng chẳng giờ được Tri Thu.

Dân làng thường bảo ông hiền.

Mà hiền thì dễ thiệt thòi.

Lúc mẹ tôi ướt ráo bắt đầu làm công việc ở cấp thôn,

bận túi bụi từ sáng sớm đến tối mịt, chẳng còn hơi sức đâu lo việc nhà.

Ba tôi cũng không hề than phiền nửa .

Ngoài nhóm bếp nấu cơm,

dần dần ông cũng học được cách xào nấu, hấp luộc…

Thậm chí về sau, tay nghề bếp núc còn giỏi hơn cả mẹ tôi.

Mẹ tôi thế cũng yên tâm, thuận theo mà .

Chẳng lâu, bắt đầu có người chạy đến chọc ngoáy ba tôi:

“Văn Toàn à, chú mày đúng là số hưởng thật đấy,

được người như Tri Thu! Giờ tụi tao chắc phải gọi mày là… chồng cán bộ rồi nhỉ?”

“Anh nói thật nhé, vợ chú đã giỏi giang thế,

thì chú cứ yên tâm ở nhà nội trợ cho lành!

Nấu cơm giặt đồ cho chị cán bộ, cần lăn lộn dưới ruộng với tụi anh nữa?”

“Còn nữa này, Văn Toàn à, chú phải cẩn thận đấy nhé!

Dì đây là người lớn, nói ra cũng là lo cho chú thôi!

Phụ nữ ấy mà, cứ không chịu ở yên trong nhà,

chẳng lo sinh con, cứ nay ra ngoài với người này, mai lại tụ tập với người khác…

Lỡ một ngày lòng dạ nó lạc hướng, chú giữ không?

Nhà chú điều kiện thế , liệu có giữ Tri Thu không đấy?”

“Dì à.” – Mỗi như thế, ba tôi đều cắt họ,

cười hiền lành rồi nói:

“Tôi được Tri Thu là nhờ cha mẹ vợ thương tình chọn cho.

Tri Thu học thức đàng hoàng, cứ suốt ngày bó buộc trong nhà thì phí .

Huống chi, làm cán bộ thôn là chuyện vinh dự biết —

người khác làm còn phải có trình độ được!

Tri Thu ra ngoài làm việc, cũng giúp nhà tôi có thêm thu nhập.

Tôi mừng còn chẳng kịp ấy chứ!

Dì đã lo lắng cho tôi, thì chi bằng mong cho tụi tôi yên ổn, tốt đẹp một chút!”

Đám bà cô bà dì nghe vậy cứng họng, đành hậm hực bỏ .

Ba tôi tuy hiền, nhưng phân rõ đúng sai.

Ông cũng biết cách bảo vệ Tri Thu của mình.

Trước kia tôi thắc mắc, với tính ba tôi hiền như đất,

sao lúc tôi ra đời — họ hàng ai nấy cũng hô hào đem tôi cho người ta —

ông lại không răm rắp nghe người lớn như thường lệ?

Mẹ tôi thì bình thản đáp:

“Ba mày à? Ông ấy biết từ sớm rồi.”

Hả?

Mẹ kể, ngày đó dù điều kiện sinh đẻ không hiện đại như bây giờ,

cũng chẳng có ai bắt phải khám định kỳ.

Nhưng thai được sáu tháng, mẹ siêu âm ở bệnh viện huyện.

Lúc ấy bác cả tôi làm ở bệnh viện đó.

khám xong là bác nói thẳng với ba:

mẹ tôi mang thai con gái,

và có khả năng vẹo bàn bẩm sinh.

Mẹ bảo, lúc đó cả người… đã do dự.

Nhưng ấy mẹ tôi đã mang thai sáu tháng rồi.

có con, mẹ chẳng biết đã uống nhiêu thang thuốc bắc.

Ba tôi thì xót mẹ.

Thêm vào đó, bác sĩ cũng nói tình trạng vẹo của tôi không nghiêm trọng.

Thế là người bàn bạc rồi quyết định giữ lại cái thai —

giữ lại tôi.

Tôi chào đời vào mùa đông 1989.

Mùa đông đó, họ hàng lại thay phiên nhau kéo đến nhà tôi —

căn nhà cấp bốn chỉ có gian vách đất —

ở lì cả ngày trời.

Thế nhưng, không ai lay chuyển được ba tôi.

Ông cứ lặng lẽ, kiên định, tiễn người một rời khỏi nhà.

Sau đó quay sang bảo mẹ tôi:

“Người ta nói thì cứ để họ nói.

Mình nghe bên tai trái rồi cho nó bay luôn sang tai phải là xong.

Mà nếu em thấy chướng tai …

thì cứ coi như họ xì hơi là được rồi!”

Câu nói đó khiến mẹ tôi phì cười ngay tại chỗ.

Tôi hỏi bà:

“Lúc đó mẹ yêu ba thật chưa?”

Mẹ tôi quay mặt , lúng túng đáp:

“Yêu đương cái mà yêu với đương!

chung ấy rồi, còn cần yêu nữa chắc?”

Tôi bật cười lén.

Cha mẹ thế hệ đó, tuy chẳng đem yêu đương ra để nói thành ,

nhưng tình cảm lại mộc mạc mà thành.

Tất nhiên, trong ký ức của tôi,

Tri Thu và ba hồi trẻ cũng cãi nhau xoành xoạch.

Có những lúc mẹ giận ,

nói năng không lựa ,

còn buột miệng bảo lấy ba là gả thấp.

Rằng ba chẳng có tiền,

trình độ học vấn cũng không bằng mẹ.

Hồi trước theo đuổi mẹ, ai ai cũng hơn ông về mọi mặt.

nhiêu qua, ba tôi hết mày mò cái này đến xoay xở chuyện kia,

lúc thì buôn bán, lúc thì làm thuê làm mướn.

Nhưng nói cho cùng, chẳng có chút vận may ghé thăm.

Lăn lộn mãi mà chẳng nên trò trống .

Không gặp thời, cũng chẳng gặp vận.

Thế nhưng, kể từ một lúc đó —

dù mẹ có giận cỡ ,

bà cũng chưa lặp lại những ấy thêm nữa.

16.

mẹ tôi ở cữ, chính dì cả là người đến chăm sóc.

Dì lớn hơn mẹ tôi mười tuổi.

Từ nhỏ đã thay mẹ gánh vác,

gần như một tay nuôi lớn các em trong nhà.

Thấy tôi nằm trên giường, tiếng khóc yếu ớt đến đáng thương,

dì cả rơm rớm nước mắt.

Bà thương mẹ tôi —

gả vào nhà đã mất mẹ chồng,

qua lại phải kiêm luôn vai trò chị dâu kiêm “mẹ tạm thời”.

Khó khăn lắm có được một đứa con,

vậy mà lại gặp phải chuyện như thế này.

Cả mẹ lẫn con đều khổ.

Lúc đó, mẹ tôi trò chuyện với dì,

ôm tôi – bé xíu, ốm nhom – cho bú,

thì có hàng xóm ghé qua thăm em bé,

tới đã thì thào kể rằng cha mẹ nhà họ lại sinh chuyện.

Họ nói, giờ không gả con gái cho nhà họ Từ nữa.

mẹ tôi sinh ra một đứa trẻ tật nguyền,

chưa biết có nuôi không.

Nếu chẳng may chết ở nhà họ Từ,

xui xẻo biết chừng .

Nghe xong, mẹ tôi cúi đầu nhìn tôi — một đứa bé nhỏ xíu nằm trong tay mình.

Tôi tuy nhỏ bé, gầy gò, nhưng lúc bú lại rất khỏe.

Mẹ tôi kể, trông tôi lúc đó như gắng sức sót hơi một.

thế, bà giận.

Mẹ lớn tiếng tuyên bố:

“Không thì thôi!

Văn Xuyên nhà tôi đẹp trai, lại chịu khó, chẳng lẽ không tìm ai khác?

Nếu nhà họ cố tình gây chuyện thì tốt nhất cắt đứt cho xong!

Chị dâu như mẹ — chuyện này tôi có quyền quyết định!”

Tối hôm đó, mẹ đề nghị chia nhà.

Bất kể chuyện giữa chú và con gái nhà họ có thành hay không,

mẹ cũng không để tôi chịu thêm bất kỳ thiệt thòi .

Huống , bà cũng chán ngán cảnh làm “mẹ tạm thời” cho chú út rồi.

Bà cuộc đời của chính mình.

Ba tôi biết chuyện, không phản đối.

Ông nội tôi cũng gật đầu đồng ý.

Ngay cả chú út, cũng không nhắc đến cô nữa.

Tin nhà họ Từ sắp chia ra ngả truyền ra ngoài,

đám bà cô bà thím nhanh chóng biết được ngọn ngành.

này, nhà họ chỉ trích dữ dội.

Thấy cả chú tôi hôm liền cũng chẳng thèm qua lại với con gái họ nữa,

họ bắt đầu sốt ruột.

Quế Phương lại mang theo ít quà bồi bổ tới nhà xin lỗi.

Nhưng này, mẹ tôi chỉ giữ nguyên sắc mặt lạnh tanh,

không nói thêm .

Như mẹ nói —

chú và thím tôi tám chín phần là chẳng chia lìa được.

Nếu nhà họ đã chịu xuống nước,

mẹ cũng chẳng cần thiết phải làm căng thêm nữa.

Dù sao bà cũng chỉ là một người chị dâu.

Thế nhưng, quà thì nhận, chuyện chia nhà phải làm.

Đám họ hàng nghe phong phanh, liền lượt đến nói chuyện dò ý.

Nhưng chẳng ai dám chen vào nữa.

họ biết rõ —

Tri Thu bây giờ đã không còn là người có thể nói lung lay được nữa.

17.

Sau quyết định tách hộ, mẹ tôi và ba bàn bạc kỹ lưỡng.

Cắn răng chốt lại — sẽ xây gian nhà ngay sát cạnh căn nhà cũ.

Mẹ tôi nghĩ, mình cố gắng thêm chút nữa cũng được,

dù có phải vay nợ, sau này cực khổ cũng ráng mà trả.

Ít ra thì… từ nay về sau,

gia đình có thể riêng biệt,

giảm nhiêu chuyện mâu thuẫn rắc rối không đáng có.

Việc dựng nhà mất gần một ,

chuẩn xin cho chú út cũng mất thêm hơn nửa nữa.

Đến ngày chú vợ,

mẹ tôi cuối cùng cũng thở phào nhẹ nhõm.

Bà không cần phải làm “mẹ tạm thời” cho chú út nữa.

Nhưng hơi thở ấy còn chưa kịp thở hết,

thì đã chặn ngang.

Bởi giữa tiếng pháo rền vang,

mẹ thấy tôi — một đứa bé lảo đảo loạng choạng,

cứ nằng nặc đòi xem cô dâu.

Ngay khoảnh khắc đó,

trái tim mẹ lại thắt lại một nữa.