1

1.

Tôi có lẽ mệt rồi, mệt đến bắt sinh ảo giác.
Nếu không thì sao chỉ thắp nén nhang thôi mà lại nghe ông bà nội nói chuyện được chứ?

Năm tiên sau khi tôi gả cho Chu , ông nội anh bị ung thư phổi giai đoạn cuối, còn bà nội thì liệt giường.
Tôi ở bệnh viện chăm ông suốt hai tháng, rồi tận mắt tiễn ông ra đi.
Sau đó, tôi lại cặm cụi ở nhà chăm bà, bưng cơm bưng nước, hầu hạ suốt ba năm trời.

Đến khi bà sắp mất, bà nắm chặt tay tôi, giọng khàn run run:

“Cháu à… nhà Chu ta năm đời chỉ có một mạch con trai…
Cháu nhất định… phải sinh được con trai nhé…”

Tôi chớp mắt, ngẩn người nhìn đống mã đang cháy lách tách trước , ánh lửa cuộn lên nuốt dần từng thỏi giấy.

Những thỏi đó là tôi tự tay gấp – nghe nói mã gấp bằng tay, xuống âm phủ sẽ đáng giá hơn.

Rồi giữa gió lùa nghĩa địa, tôi như nghe giọng nói mơ hồ:

“Cháu trai lớn của ta thật tội, tối con nó sốt cả đêm, chẳng ngủ được tí nào.”
“Nhìn đôi mắt thâm quầng kia mà thương …”

Âm thanh từ ký ức nói bên tai hòa lẫn vào nhau, khiến tôi có cảm giác như đang lạc giữa mộng thực.

Tôi ngẩng lên, nhìn người đàn ông đang cúi đốt mã — Chu .
Anh ta đốt mà chẳng mấy tập trung, ngáp liên tục, mệt đến nước mắt chảy ròng.

Tối hôm , khoảng chín giờ, anh nhận được một cuộc điện thoại, sắc lập tức thay đổi.
Nói là ty có việc gấp, phải tăng ca.
Đến tám giờ sáng nay lảo đảo bước nhà.

Vậy mà khi tôi nhắc anh đi tảo mộ cho ông bà, anh lại cáu gắt mắng tôi một trận, đen sì.
Cuối cũng phải nhờ mẹ tôi ra khuyên mãi, anh miễn cưỡng tôi lên núi.

2.

Vậy là… tối anh ta đến bệnh viện chăm con sao?
Nhưng… anh ta làm gì có con chứ?

Tôi lấy anh năm hai mươi mốt tuổi, đến nay bảy năm nhân.
Giữa chừng, vì mệt mỏi khi chăm bà nội mà tôi bị sảy thai,
từ đó đến giờ… vẫn từng mang thai lại.

ánh lửa rực hồng làn khói cay xè, tôi nheo mắt nhìn kỹ Chu .
Trên chiếc cằm trắng muốt là những sợi râu lún phún xanh rì,
quầng mắt đen đậm, thần sắc tiều tụy —
vậy mà gương ấy, vẫn không che đi vẻ điển trai, lôi cuốn vốn có.

Người đàn ông này… tôi yêu suốt mười ba năm.
Chúng tôi là bạn học cấp ba.
Anh đỗ đại học, còn tôi thi trượt, phải vào xưởng làm nhân.

Anh thông minh, lại có ngoại hình bật,
ở cái khu dân cư tồi tàn này, anh luôn như ánh sáng khiến người ta ngước nhìn.
Ai cũng nói, Chu nhất định sẽ thi vào trường danh ,
tương lai rực rỡ, tiền đồ vô hạn.

Quả thật, anh đỗ một trường đại học rất tốt.
Nhưng đến năm tư, biến cố ập đến —
bố anh gãy chân, ông nội bệnh nặng, bà nội liệt giường.
Một mình mẹ anh, dù có chẻ đôi người ra, cũng không gánh cả nhà.

Vì vậy, vội vã muốn cưới vợ cho anh,
để có thêm người phụ giúp.

Người ta nói, gả vào nhà ấy chẳng khác nào nhảy vào hố lửa,
đời này chỉ có làm trâu làm ngựa.
Nhưng khi bà mối đến nhà tôi dạm hỏi,
tôi không hề do dự, ngược lại còn như con thiêu thân lao vào ánh lửa —
chỉ vì người đó là Chu .

Anh là người tôi yêu nhất.
Tôi tình nguyện anh chịu khổ, anh vượt những tăm tối nhất.

Thậm chí, trong sâu thẳm lòng mình, tôi còn may mắn.
Nếu không phải vì nhà anh sa sút,
cả đời này, có lẽ tôi chẳng bao giờ với tới được anh.

3.

“Ôi chao, cái cô cháu này, càng nhìn càng không vừa mắt.”
“Lúc nhà Chu, nói xinh thì không hẳn, nhưng cũng còn coi được, có nét hiền.”
“Giờ thì nhìn xem, vừa béo vừa nhếch nhác, da thì sần sùi như giấy nhám.”
“Hai vợ đứng cạnh nhau, chẳng khác nào mẹ với con.”

Đó là giọng của ông nội.
Giọng nói ấy… từng là nỗi ám ảnh của tôi suốt mấy tháng trong bệnh viện.

Ông luôn gọi tôi dậy giữa đêm:

“Khụ khụ… cháu ơi, rót cho ông cốc nước.”
“Đưa ông cái bô đi tiểu.”
“Lưng ông ngứa, gãi giúp ông một chút…”

Ban đêm thì hành hạ là thế,
nhưng ban , ông lại nhìn tôi với ánh mắt hiền hòa,
trong đôi mắt già nua, đục mờ ấy vẫn ánh lên chút ơn:

“Cháu à, cái nhà này… có được hôm nay, đều nhờ có cháu cả đấy.”

Tôi nghe vậy, hốc mắt khô rát, cay xè,
ngực như có một khoảng rỗng lớn bị gió lạnh .
Lạnh đến , ngay cả xương cũng tê dại.

Đối diện tôi, Chu vẫn đang quỳ đốt giấy tiền,
anh ta gật gà gật gù như sắp ngủ,
lửa hắt lên khuôn anh, sáng tối đan xen,
tựa như một người xa lạ mà tôi từng yêu rất lâu.

Giọng ông nội lại vang lên, lải nhải không dứt từ trong bia mộ vọng ra:

“Đàn bà là diện của đàn ông.
cháu lớn nhà ta bây giờ là người ăn lương nhà nước,
hồi xưa mà nói, thì khác gì làm quan.”
“Cưới phải cái loại vợ như thế này, đúng là mất tổ tông nhà Chu!”

bà nội khàn khàn phụ họa theo:

“Ông nói đúng lắm.”
“Phải rồi, tôi phải báo mộng cho cháu, bảo nó mau ly đi,
rồi đón chắt ở ngoài .”
“Cô gái ngoài kia thật sự xứng với nó — vừa có việc ổn định,
vừa xinh đẹp hơn hẳn cái cháu này!”

Từng câu từng chữ như những nhát dao lạnh,
cắm sâu vào tim tôi.
Tôi khẽ run, nhìn vào ngọn lửa đang cháy rực —
bất giác, nước mắt nóng hổi rơi xuống tro tàn.

4.

Tôi cúi xuống, nhặt đại một cành củi trên đất, thản nhiên gẩy đống lửa phía Chu .

Đẹp ư?
xưa ai mà chẳng từng đẹp.
Chỉ là… cuộc đời này khắc nghiệt thôi.

Vẻ đẹp của phụ nữ — vốn cần được nuôi dưỡng bằng tiền.
Mỹ phẩm, dưỡng da, quần áo đẹp, một tâm trạng vui vẻ…
Tất cả những thứ đó, tôi từng có.

Mấy năm lấy , tôi có một đêm ngủ yên.
này khác, lao động quần quật,
cái lưng tôi mỏi đến gù xuống, vai thì còng, tay chai sần.
Những vết nẻ da mùa đông cứ lành rồi lại rách,
lành rồi lại rách — như chẳng bao giờ chịu khỏi hẳn.

Giọng ông nội lại vang lên, xen lẫn lửa nổ lách tách:

“Phải đấy, bà già, nhớ báo mộng cho cháu.”
“À mà này, bảo nó đem cái chậu tráng men mà cô cháu mang của hồi môn ấy đi bán đi.”
“Ha! Cái chậu đó là thật đấy, vậy mà nó ngu ngốc đến không hề !”

Ông cười hả hê, giọng điệu đắc ý như nhà Chu sắp phất lên thành phú hộ.

Giọng bà nội lại có phần ngập ngừng:

“Nhưng cái chậu đó là mẹ nó để lại mà.
Con bé coi như báu vật, liệu nó có chịu đưa cho cháu không?”
“Lần trước cháu vô tình làm móp một chút,
nó còn giận cả buổi — đó là lần duy nhất nó giận kể từ khi nhà ta.”

Tôi nghe đến đó, chỉ lòng chợt nghẹn lại.
Hóa ra…
tất cả những khổ cực, những nhẫn nhịn, những lần tôi nuốt nước mắt vào trong,
các người đều hết.

Các người vẫn luôn —
chỉ là, từng xót.

5.

Trước thi đại học một hôm, ba tôi ngã từ trình xuống,
chết ngay tại chỗ.

Đó là một trình dang dở, nhà thầu bỏ trốn, chủ tư cũng biến mất.
Không ai chịu trách nhiệm,
không ai bồi thường cho chúng tôi một xu nào.

Mẹ tôi vốn yếu, chịu cú sốc ấy lớn —
đầy một năm sau, bà cũng ra đi.

Để chữa bệnh cho mẹ, tôi bán cả căn nhà duy nhất của hai mẹ con.
Từ đó, tôi trở thành đứa trẻ mồ côi, không nhà, không nơi nương tựa.

Có lẽ cũng vì vậy, tôi khao khát một mái nhà thuộc mình đến tuyệt vọng.

Khi kết với Chu ,
tôi từng nghĩ — cuối mình cũng có một “nhà”.

Dù những năm sau này, từng chút từng chút, tôi bắt nhận ra…
Anh ấy bao giờ thật sự yêu tôi.

Anh ta luôn lạnh nhạt.
Chuyện vợ — vài tháng có một lần.
Anh chẳng bao giờ nói chuyện tôi,
mà có nói, thì giọng cũng đầy chán ghét, thiếu kiên nhẫn.

Anh tìm đến tôi, chỉ để ra lệnh:
giúp mẹ nấu cơm,
giúp cha dọn dẹp,
chăm ông bà nội,
ủi đồ, nấu canh, giặt giũ, lau nhà…

tôi — ngu ngốc như một con rùa rụt cổ,
tự lừa mình rằng: anh ấy vẫn yêu mình.

Nếu không yêu, sao lại cưới tôi?
Nếu không xem tôi là vợ, sao lại để tôi chăm sóc cả gia đình anh?

Nhưng giờ đây, giấc mộng ấy tàn.
Tôi — mình tự lừa mình lâu rồi.

Từ trong bia mộ, giọng ông nội lại vọng lên, the thé cay nghiệt:

“Ôi giời, con bé này ngốc đi thôi! Muốn lấy cái chậu thì bịa đại lý do,
nói bị trộm mất là xong!”
“Với cái óc của nó, làm sao mà được!”
“ nó có con riêng bên ngoài mà còn chẳng hay .”
“ cháu ta một tuần có bốn hôm ngủ ngoài,
làm gì có cái kiểu tăng ca của doanh nghiệp nhà nước như thế chứ!”
“Cũng chỉ có nó — ngu đến không nghi ngờ gì hết.”

Ngọn lửa trước cháy bập bùng,
từng cười mỉa của , như dao cắt vào từng thớ thịt.
Cái “nhà” mà tôi từng đánh đổi tất cả để có được —
thì ra, chỉ là một cái vỏ rỗng lạnh lẽo.

6.

Bà nội thở phào nhẹ nhõm, giọng đầy khinh bỉ:

“Cũng đúng thôi, con bé đó là cái loại câm lì, có đánh tám gậy cũng chẳng bật ra một .”
“Thật là ngu ngốc! Hồi đó cháu nói sếp nó nằm viện, muốn ăn đồ bổ,
thế là nó nào cũng đi chợ mua gà, hầm canh suốt cả tháng trời.”
“Kết quả là… canh gà ấy, bị con đàn bà sinh con ngoài kia uống hết sạch!”

“Mà kể cả nó có , thì cũng chẳng dám làm gì.
cháu nhà ta nói sao, nó nghe vậy — bảo đi đông, chẳng dám nhìn tây.”

Giọng ông nội vọng lên, khàn đặc nhưng phấn khích, nghe như đang uống rượu:

“Con này tuy ngu xấu thật,
nhưng phải nhận — tay nghề nấu nướng rất khá.”
“Món thịt kho tàu nó làm… ta thèm mấy tháng nay rồi,
cả nhà này, chỉ có nó nấu ra được cái vị đó.”
“Chỉ tiếc là, ly rồi, chắc chẳng còn được ăn nữa.”

Bà nội phá lên cười:

“Tôi thì không tin đâu. Tôi cá là, dù ly rồi,
nó vẫn có nấu cho ông ăn đấy!”
“Nhưng phải nhanh lên, cái làng này sắp giải tỏa rồi.”
“Nhà mình có được đền bù tới bảy, tám trăm vạn —
phải bảo cháu kịp ly trước khi có tiền được!”

Tôi khẽ cười.
Ồ… xem ra ông bà nội vẫn hiểu hết tôi.

Tôi vốn là người cứng , có khi còn cố chấp đến điên cuồng.
Điều gì tôi quyết —
chín con trâu cũng chẳng kéo .

Năm đó, cả hàng đều khuyên tôi đừng lấy Chu .
nói anh ta là hố lửa, là khổ nạn.
Nhưng tôi không nghe ai hết.
Tôi tin rằng tình yêu có cứu rỗi tất cả.

Yêu đến , hận cũng đến tận.