3
“Muốn bồi thường? Được thôi, tiên đền đống rơm ngoái nó đốt nhà tôi đi !”
“Cháu tao đốt rơm là nể nhà mày lắm rồi!” – Bà nội nhổ nước bọt –
“ nghèo còn làm bộ, đáng đời nhà tranh!”
“Bà già kia dám nói lại lần ?” – Ba Thiết Trụ vác cái xẻng, dọa đến mức Trần Diệu tè ướt cả .
Mẹ tôi vội kéo bà nội:
“Hay là… lấy hai chục quả trứng thôi?”
“Cút!” – Mẹ Thiết Trụ hất cả chậu nước cám heo:
“Nuôi được mà còn dám sang vòi vĩnh!”
6
Tối hôm , tôi bị phạt quỳ trên mảnh ngói vỡ, còn Trần Diệu thì ngồi gặm đùi gà, nhổ xương về phía tôi.
Bà nội vừa xoa bụng cho nó vừa mắng:
“Con chổi! Làm cháu bà chịu khổ. Ngày mai tao mày lấy cưới vợ cho nó!”
Bố tôi đếm thóc, phụ họa:
“Đúng đấy, làng bên có lão mù muốn mua con dâu nuôi từ …”
Tôi nhìn vào bếp lửa, chợt nhớ cái đêm mưa ấy, khi bị cuốn đi trong chiếc chiếu rách.
Trần Diệu bỗng cười khanh khách như vịt đực, tay đầy mỡ túm tôi, đầu tôi vào cạnh giường.
“Diệu Diệu, vui không?” – Bà nội cười, đưa cho nó cây roi tre –
“Đánh bằng cái này, khỏi đau tay.”
Tiếng roi gió vang lên, tôi cố tình ngã sấp vào người nó.
Đầu nó mạnh vào cạnh bàn, khóc thét lên.
Tôi nhanh miệng la hét :
“Vương Thiết Trụ lại đến đánh Diệu Diệu rồi!”
“ trời đánh dám mò tới nhà ta!” – Bà nội và cả nhà hùng hổ xách gậy chạy ra.
Nhân lúc , tôi ném con hổ vải mà Trần Diệu quý nhất vào bếp lửa.
Mùi cháy khét lan ra, Trần Diệu lao tới tôi, mặt dữ tợn.
Tôi vốn quen làm việc nặng từ , tay rắn chắc, túm nó ghì sát mặt nó vào bếp lửa:
“Còn dám không?”
Sức mạnh tuyệt đối làm nó lẩy bẩy:
“Em… sai rồi… chị… em không dám …”
Ngày hôm sau, cả làng truyền tai: nhà họ Trần chẳng thương con gái, chỉ quý ngốc vô dụng kia.
Tôi ngồi giặt áo bên sông, nghe mẹ Thiết Trụ cố ý nói to:
“Rồng sinh rồng, phượng sinh phượng, nhà ngu sinh cả lũ !”
Nước b.ắ.n lên từ cái bàn giặt, tôi khẽ cười.
7
Tiếng ve nắng hè, tôi ngồi cổng nghe Vương Thiết Trụ khoe cặp sách :
“Khai giảng rồi, tao cũng được ngồi lớp học như trẻ thành phố!” – Nó cố tình lật sách kêu loạt xoạt –
“Thầy nói ngốc thì không được đi học đâu nhé!”
Trần Diệu từ sau cửa nhào ra, nước dãi lên giày nó:
“Tao… tao cũng… muốn học!”
“ cái giọng cà lăm này ?” – Thiết Trụ quyển sách vào mặt nó –
“ thử đi! ‘Nhân chi sơ…’”
Trần Diệu phát sách. Thiết Trụ hét lớn, xô ngã nó.
Mẹ Thiết Trụ chạy ra, bà nội tôi xách thùng cám heo, khinh khỉnh:
“Có gì ghê gớm! Cháu tao mà đi học thì giỏi gấp mày!”
Mẹ Thiết Trụ trợn mắt:
“Chỉ nhà chị coi nó như vàng! Loại làm xấu mặt trường, ai mà nhận!”
Bà nội tức lắm, về bàn bố chuyện cho Trần Diệu đi học.
“Học cái gì? Ngay cả đũa còn cầm không xong!” – Bố tôi gõ điếu cày lách cách.
Mẹ đang đút cơm cho Trần Diệu:
“Bác sĩ thành phố bảo, cho nó học chữ nhiều sẽ khỏi ngốc…”
“Con… không ngốc!” – Trần Diệu gào.
Bà nội chửi:
“Con đàn bà ngu! Cháu tao khôn lắm, làm gì có ngốc!”
Tôi khẽ nói:
“ nay Thiết Trụ chửi Diệu Diệu là ngốc do mồ mả nhà mình bốc khói đen.”
“ ranh muốn c.h.ế.t !” – Bố tôi bật dậy.
“Nếu Diệu Diệu thi đỗ đại học…” – Tôi vừa quét mảnh bát vừa thì thầm –
“Đừng nói nhà Thiết Trụ, ngay cả trưởng thôn cũng phải nể mình.”
Tôi lại thêm dầu vào lửa:
“Thiết Trụ nhà nó hống hách chẳng phải vì có ông chú làm thư ký trấn ?”
Ánh mắt đục ngầu của bà nội lóe .
“Con không đi! Bọn nó… cười con!” – Trần Diệu hất đổ bát canh.
Bố mẹ cũng im lặng. Bao nay, vì nó mà cả nhà bị chê cười, họ cũng khát khao có ngày nở mày nở mặt.
Để Trần Diệu vào đại học chính là cơ hội.
Tôi cười, nhặt mảnh bát:
“Thiết Trụ bảo mày còn chẳng phân nổi nhà vệ sinh nam nữ.”
“Láo… toét!”
“Thật ra học chữ dễ lắm.” – Tôi viết chữ “Nam” xuống tro bếp –
“Chữ này là ‘nam’. Diệu Diệu là đấng nam nhi đội trời đạp đất.”
Nó méo miệng mím môi, dùng tay vẽ theo.
“Em… muốn… đi học.”
Mẹ túm tay tôi:
“Con ranh, đừng dạy bậy! Mày cũng mù chữ thì biết gì!”
“Mẹ, con biết chữ mà!” – Tôi chỉ tấm giấy khen vàng úa trên tường –
“Đợi Diệu Diệu được 100 điểm, làm Thiết Trụ tức phát khóc.”
Bố tôi bất ngờ hất tung ghế, quát:
“Ngày mai đi đăng ký!”
8
“Hai chục đồng học phí?! Cướp ?!” – Bà nội hét to, làm đàn gà bay tán loạn.
Hiệu trưởng chỉnh gọng kính:
“Học sinh như Trần Diệu cần được chăm sóc đặc , phải vào lớp Khai Trí.”
“Cháu tôi thông minh lắm!” – Bà nội đẩy Trần Diệu ra –
“Nào, thơ cho thầy nghe!”
Nó dán mắt vào cái khóa thắt lưng loáng của hiệu trưởng, chẳng nói được chữ nào.
“Đấy, vậy mà bảo thông minh?” – Hiệu trưởng cau mày –
“Lớp Khai Trí chưa chắc nhận!”
Tôi bấu chặt lòng bàn tay.
Sống lại đời này, tôi biết chỉ có đi học thoát được khỏi cái nhà này.
Tôi nhất định phải được đi học!
Nhưng tính bố mẹ tôi, họ tuyệt đối không bỏ cho tôi đi học.
“Thầy ơi, cho em đi học cùng em trai. Em sẽ chăm sóc nó, không phiền thầy đâu.”
Hiệu trưởng liếc bộ áo chắp vá của tôi:
“Con cũng muốn đi học?”
“Con gái thì học cái gì!” – Bố túm tôi quát.
Tôi nghiến răng:
“Bố chưa nghe ? Con gái họ Lý làng bên thi đỗ trạng nguyên, cả huyện còn đánh trống treo bảng khen.”
Bố tôi ngẫm nghĩ, rồi mặc cả:
“Nộp một suất học phí mà dạy hai đứa, được không?”
“Nhảm nhí!” – Hiệu trưởng giận dữ bỏ đi.
“Muốn bồi thường? Được thôi, tiên đền đống rơm ngoái nó đốt nhà tôi đi !”
“Cháu tao đốt rơm là nể nhà mày lắm rồi!” – Bà nội nhổ nước bọt –
“ nghèo còn làm bộ, đáng đời nhà tranh!”
“Bà già kia dám nói lại lần ?” – Ba Thiết Trụ vác cái xẻng, dọa đến mức Trần Diệu tè ướt cả .
Mẹ tôi vội kéo bà nội:
“Hay là… lấy hai chục quả trứng thôi?”
“Cút!” – Mẹ Thiết Trụ hất cả chậu nước cám heo:
“Nuôi được mà còn dám sang vòi vĩnh!”
6
Tối hôm , tôi bị phạt quỳ trên mảnh ngói vỡ, còn Trần Diệu thì ngồi gặm đùi gà, nhổ xương về phía tôi.
Bà nội vừa xoa bụng cho nó vừa mắng:
“Con chổi! Làm cháu bà chịu khổ. Ngày mai tao mày lấy cưới vợ cho nó!”
Bố tôi đếm thóc, phụ họa:
“Đúng đấy, làng bên có lão mù muốn mua con dâu nuôi từ …”
Tôi nhìn vào bếp lửa, chợt nhớ cái đêm mưa ấy, khi bị cuốn đi trong chiếc chiếu rách.
Trần Diệu bỗng cười khanh khách như vịt đực, tay đầy mỡ túm tôi, đầu tôi vào cạnh giường.
“Diệu Diệu, vui không?” – Bà nội cười, đưa cho nó cây roi tre –
“Đánh bằng cái này, khỏi đau tay.”
Tiếng roi gió vang lên, tôi cố tình ngã sấp vào người nó.
Đầu nó mạnh vào cạnh bàn, khóc thét lên.
Tôi nhanh miệng la hét :
“Vương Thiết Trụ lại đến đánh Diệu Diệu rồi!”
“ trời đánh dám mò tới nhà ta!” – Bà nội và cả nhà hùng hổ xách gậy chạy ra.
Nhân lúc , tôi ném con hổ vải mà Trần Diệu quý nhất vào bếp lửa.
Mùi cháy khét lan ra, Trần Diệu lao tới tôi, mặt dữ tợn.
Tôi vốn quen làm việc nặng từ , tay rắn chắc, túm nó ghì sát mặt nó vào bếp lửa:
“Còn dám không?”
Sức mạnh tuyệt đối làm nó lẩy bẩy:
“Em… sai rồi… chị… em không dám …”
Ngày hôm sau, cả làng truyền tai: nhà họ Trần chẳng thương con gái, chỉ quý ngốc vô dụng kia.
Tôi ngồi giặt áo bên sông, nghe mẹ Thiết Trụ cố ý nói to:
“Rồng sinh rồng, phượng sinh phượng, nhà ngu sinh cả lũ !”
Nước b.ắ.n lên từ cái bàn giặt, tôi khẽ cười.
7
Tiếng ve nắng hè, tôi ngồi cổng nghe Vương Thiết Trụ khoe cặp sách :
“Khai giảng rồi, tao cũng được ngồi lớp học như trẻ thành phố!” – Nó cố tình lật sách kêu loạt xoạt –
“Thầy nói ngốc thì không được đi học đâu nhé!”
Trần Diệu từ sau cửa nhào ra, nước dãi lên giày nó:
“Tao… tao cũng… muốn học!”
“ cái giọng cà lăm này ?” – Thiết Trụ quyển sách vào mặt nó –
“ thử đi! ‘Nhân chi sơ…’”
Trần Diệu phát sách. Thiết Trụ hét lớn, xô ngã nó.
Mẹ Thiết Trụ chạy ra, bà nội tôi xách thùng cám heo, khinh khỉnh:
“Có gì ghê gớm! Cháu tao mà đi học thì giỏi gấp mày!”
Mẹ Thiết Trụ trợn mắt:
“Chỉ nhà chị coi nó như vàng! Loại làm xấu mặt trường, ai mà nhận!”
Bà nội tức lắm, về bàn bố chuyện cho Trần Diệu đi học.
“Học cái gì? Ngay cả đũa còn cầm không xong!” – Bố tôi gõ điếu cày lách cách.
Mẹ đang đút cơm cho Trần Diệu:
“Bác sĩ thành phố bảo, cho nó học chữ nhiều sẽ khỏi ngốc…”
“Con… không ngốc!” – Trần Diệu gào.
Bà nội chửi:
“Con đàn bà ngu! Cháu tao khôn lắm, làm gì có ngốc!”
Tôi khẽ nói:
“ nay Thiết Trụ chửi Diệu Diệu là ngốc do mồ mả nhà mình bốc khói đen.”
“ ranh muốn c.h.ế.t !” – Bố tôi bật dậy.
“Nếu Diệu Diệu thi đỗ đại học…” – Tôi vừa quét mảnh bát vừa thì thầm –
“Đừng nói nhà Thiết Trụ, ngay cả trưởng thôn cũng phải nể mình.”
Tôi lại thêm dầu vào lửa:
“Thiết Trụ nhà nó hống hách chẳng phải vì có ông chú làm thư ký trấn ?”
Ánh mắt đục ngầu của bà nội lóe .
“Con không đi! Bọn nó… cười con!” – Trần Diệu hất đổ bát canh.
Bố mẹ cũng im lặng. Bao nay, vì nó mà cả nhà bị chê cười, họ cũng khát khao có ngày nở mày nở mặt.
Để Trần Diệu vào đại học chính là cơ hội.
Tôi cười, nhặt mảnh bát:
“Thiết Trụ bảo mày còn chẳng phân nổi nhà vệ sinh nam nữ.”
“Láo… toét!”
“Thật ra học chữ dễ lắm.” – Tôi viết chữ “Nam” xuống tro bếp –
“Chữ này là ‘nam’. Diệu Diệu là đấng nam nhi đội trời đạp đất.”
Nó méo miệng mím môi, dùng tay vẽ theo.
“Em… muốn… đi học.”
Mẹ túm tay tôi:
“Con ranh, đừng dạy bậy! Mày cũng mù chữ thì biết gì!”
“Mẹ, con biết chữ mà!” – Tôi chỉ tấm giấy khen vàng úa trên tường –
“Đợi Diệu Diệu được 100 điểm, làm Thiết Trụ tức phát khóc.”
Bố tôi bất ngờ hất tung ghế, quát:
“Ngày mai đi đăng ký!”
8
“Hai chục đồng học phí?! Cướp ?!” – Bà nội hét to, làm đàn gà bay tán loạn.
Hiệu trưởng chỉnh gọng kính:
“Học sinh như Trần Diệu cần được chăm sóc đặc , phải vào lớp Khai Trí.”
“Cháu tôi thông minh lắm!” – Bà nội đẩy Trần Diệu ra –
“Nào, thơ cho thầy nghe!”
Nó dán mắt vào cái khóa thắt lưng loáng của hiệu trưởng, chẳng nói được chữ nào.
“Đấy, vậy mà bảo thông minh?” – Hiệu trưởng cau mày –
“Lớp Khai Trí chưa chắc nhận!”
Tôi bấu chặt lòng bàn tay.
Sống lại đời này, tôi biết chỉ có đi học thoát được khỏi cái nhà này.
Tôi nhất định phải được đi học!
Nhưng tính bố mẹ tôi, họ tuyệt đối không bỏ cho tôi đi học.
“Thầy ơi, cho em đi học cùng em trai. Em sẽ chăm sóc nó, không phiền thầy đâu.”
Hiệu trưởng liếc bộ áo chắp vá của tôi:
“Con cũng muốn đi học?”
“Con gái thì học cái gì!” – Bố túm tôi quát.
Tôi nghiến răng:
“Bố chưa nghe ? Con gái họ Lý làng bên thi đỗ trạng nguyên, cả huyện còn đánh trống treo bảng khen.”
Bố tôi ngẫm nghĩ, rồi mặc cả:
“Nộp một suất học phí mà dạy hai đứa, được không?”
“Nhảm nhí!” – Hiệu trưởng giận dữ bỏ đi.